Emocje odgrywają kluczową rolę w życiu każdego człowieka, a umiejętność ich rozpoznawania i wyrażania jest niezwykle istotna, zwłaszcza w okresie dzieciństwa i dorastania. W przestrzeni szkolnej uczniowie przeżywają wiele różnych emocji – od radości, entuzjazmu i dumy, po frustrację, smutek, złość czy niepokój. Nauczyciele odgrywają ważną rolę we wspieraniu dzieci i młodzieży w rozwijaniu inteligencji emocjonalnej. Jak zatem pomóc uczniom w skutecznym wyrażaniu emocji? Na to pytanie odpowiedź znajdziecie w tym artykule.

1. Stwórz bezpieczną przestrzeń do wyrażania emocji

Dzieci i młodzież potrzebują czuć się bezpiecznie, aby swobodnie wyrażać swoje emocje. Nauczycielu, zadbaj o:
- atmosferę zaufania i akceptacji w klasie
- zachęcaj do otwartej rozmowy bez obawy przed oceną czy krytyką
- pokazuj „zdrowe” sposoby wyrażania emocji
- słuchaj i zauważaj każdego ucznia.

2. Pomóż w nauce rozpoznawania emocji

Niektóre dzieci mają dużą trudność w identyfikowaniu, nazywaniu i wyrażaniu swoich emocji. Można im w tym pomóc poprzez:
- rozmowy na temat emocji – np. omawianie sytuacji w których pojawiają się u dziecka różne stany, zachęcanie go do nazywania tego, co czuje i informowanie, że wszystkie emocje są naturalne
- wykorzystanie kart emocji – uczniowie mogą wskazywać, jakie emocje odczuwają w danym momencie
- analizowanie bohaterów literackich i filmowych – wspólna dyskusja o emocjach postaci może pomóc w ich rozumieniu.

3. Wspieraj ekspresję emocji poprzez różne formy

Nie każde dziecko jest gotowe, aby otwarcie mówić o swoich emocjach, dlatego warto zaproponować różne formy wyrażania ich, np.:
- rysowanie i malowanie – sztuka może być świetnym narzędziem do pokazania tego, co trudno wyrazić słowami
- dzienniki emocji – uczniowie mogą zapisywać swoje odczucia, refleksje
- teatr – odgrywanie scenek pomaga uczniom lepiej rozumieć siebie i innych.

4. Ucz strategii radzenia sobie z emocjami

Nie wystarczy tylko umieć rozpoznawać emocje, trzeba także wiedzieć, jak sobie z nimi radzić, by wyrażać je w „zdrowy” sposób. Jako nauczyciel możesz pomóc dziecku poprzez:
- naukę technik relaksacyjnych (np. głębokie oddychanie, medytacja, ćwiczenia uważności itp.)
- sposoby radzenia sobie ze stresem (np. poprzez uprawianie sportu lub ogólną aktywność fizyczną, słuchanie muzyki czy rozmowę z kimś zaufanym)
- wskazanie na sposoby umiejętnego, konstruktywnego rozwiązywania konfliktów.

5. Współpracuj z rodzicami i specjalistami

Wsparcie emocjonalne dla uczniów powinno być kompleksowe zatem warto angażować w ten proces rodziców oraz specjalistów, takich jak np. pedagodzy psychologowie szkolni, bowiem regularna komunikacja i wymiana doświadczeń między nauczycielami a opiekunami uczniów może przynieść najlepsze rezultaty.

6. Bądź wzorem

Dzieci uczą się przez obserwację, dlatego własnym przykładem pokazuj im, jak radzić sobie z emocjami w racjonalny sposób.

Podsumowanie

Pomoc uczniom w wyrażaniu emocji to ważny element wychowania i edukacji, a tworzenie bezpiecznej atmosfery, nauka rozpoznawania i wyrażania emocji w różnorodny sposób, jak również radzenia sobie z trudnymi emocjami to kluczowe działania, które mogą znacząco wpłynąć na rozwój dzieci i młodzieży. Nauczyciele, jako osoby towarzyszące uczniom na co dzień, odgrywają w tym procesie ważną rolę, dlatego też zapraszamy Was do zapoznania się z programem zajęć profilaktycznych dla uczniów „Stwórz z emocji sprzymierzeńca i rozwijaj inteligencję emocjonalną”, który dzięki warsztatowej formie pomoże im rozwijać kompetencje.

W poprzednim artykule, który dotyczył zagrożeń w życiu dziecka, wspomnieliśmy o tym, że w przypadku działań interwencyjnych (np. w sytuacji, gdy uczeń jest pod wpływem alkoholu) nauczyciel zobowiązany jest do powiadomienia rodziców o zaistniałej sytuacji, a w toku rozmowy może zaproponować rodzicom skierowanie dziecka do objęcia go programem terapeutycznym.

W tym wpisie dowiesz się m.in.:

• jakie kroki powinien podjąć nauczyciel, gdy zauważy ucznia, którego zachowanie może wskazywać na wypicie alkoholu
• jakie konsekwencje mogą spotkać ucznia spożywającego alkohol?

Procedura postępowania pracownika szkoły w przypadku podejrzenia, że uczeń jest pod wpływem alkoholu:

• powiadomienie o swoich przypuszczeniach wychowawcy klasy
• odizolowanie ucznia, jednak ze względów bezpieczeństwa niepozostawianie go samego i stworzenie warunków w których nie będzie zagrożone jego życie lub zdrowie
• wezwanie lekarza w celu stwierdzenia stanu ucznia, ewentualnie udzielenie pomocy medycznej
• zawiadomienie o zaistniałym fakcie pedagoga/psychologa szkolnego i dyrektora szkoły
• przeprowadzenie rozmowy z uczniem (w miarę jego możliwości psychofizycznych) celem ustalenia ilości wypitego alkoholu (lub innego zażytego środka), sposobu jego pozyskania, miejsca spożycia itp., sporządzenie notatki służbowej z rozmowy 
• zawiadomienie o sytuacji rodziców/opiekunów, których zobowiązuje się do niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły (w przypadku gdy rodzice/opiekunowie odmawiają odebrania dziecka, o pozostaniu ucznia w szkole, czy przewiezieniu do placówki służby zdrowia bądź przekazaniu go do dyspozycji Policji – decyduje lekarz, po ustaleniu aktualnego stanu zdrowia ucznia i w porozumieniu z dyrektorem szkoły)
• zawiadomienie przez dyrektora szkoły Policji, gdy rodzice ucznia odmawiają przyjścia do szkoły, a jest on agresywny, bądź swoim zachowaniem daje powód do zgorszenia albo zagraża życiu lub zdrowiu innych osób (w przypadku stwierdzenia stanu nietrzeźwości Policja ma możliwość przewiezienia ucznia do izby wytrzeźwień, albo do policyjnych pomieszczeń dla osób zatrzymanych na czas niezbędny do wytrzeźwienia (maksymalnie do 24 godzin), a o fakcie umieszczenia zawiadamia się rodziców/opiekunów oraz Sąd Rodzinny, jeśli uczeń nie ukończył 18 lat)
• wychowawca oraz pedagog/psycholog szkolny obejmują ucznia i rodzinę oddziaływaniami wychowawczymi (rozmowa z uczniem i rodzicami, ostrzeżenie ucznia o dalszych konsekwencjach, zastosowania kar statutowych, wsparcie (w razie potrzeby pedagog szkolny udostępnia rodzicom adresy placówek terapeutycznych)
• jeśli powtarzają się przypadki, że uczeń pod wpływem alkoholu lub środków odurzających znajduje się na terenie szkoły, lub z różnych źródeł napływają informacje o przejawach demoralizacji dziecka, dyrektor szkoły pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji Sąd Rodzinny lub Policję, a dalszy tok postępowania leży w kompetencji tych instytucji.

Żródło: www.gov.pl

Dzieci, ze względu na swoją wrażliwość i zależność od dorosłych są szczególnie narażone na różnorodne zagrożenia. Rozpoznanie ich w porę pozwala na podjęcie działań, które mogą uchronić dziecko przed długotrwałymi negatywnymi konsekwencjami. Poniżej przedstawiamy przegląd przykładowych zagrożeń w życiu dziecka oraz wskazówki, jak je rozpoznać i im zapobiegać.

Przemoc fizyczna i psychiczna 

celowe działanie ze strony innych, powodujące krzywdę dziecka.

Znaki ostrzegawcze:

• siniaki niewiadomego pochodzenia, zadrapania, otarcia skóry
• lęk przed dorosłymi, unikanie kontaktu wzrokowego, wycofanie społeczne
• nagłe zmiany w zachowaniu – agresja, smutek, apatia
• trudności w szkole, spadek wyników w nauce.

Działania:

• regularnie rozmawiaj z dzieckiem, zapewniając mu poczucie bezpieczeństwa i gwarantując gotowość do pomocy
• zwracaj uwagę na zachowanie i wygląd dziecka
• w razie podejrzenia przemocy skontaktuj się z pedagogiem czy psychologiem szkolnym.

Zaniedbanie

brak odpowiedniego zaspokojenia podstawowych potrzeb dziecka – emocjonalnych, fizycznych, zdrowotnych czy edukacyjnych.

Znaki ostrzegawcze:

• niedostateczna higiena, brudne ubrania, proszenie innych o jedzenie
• nieleczone choroby
• wyraźne opóźnienia w rozwoju fizycznym, emocjonalnym czy społecznym
• brak zaangażowania rodziców w życie dziecka, np. brak zainteresowania szkołą, nieobecność podczas wywiadówek.

Działania:

• jeśli zauważysz zaniedbanie, zgłoś to odpowiednim służbom, np. opiece społecznej.

Cyberzagrożenia

dzieci coraz więcej czasu spędzają w internecie, co naraża je na cyberprzemoc, dostęp do nieodpowiednich treści, uzależnienia od technologii czy kontakt z niebezpiecznymi osobami.

Znaki ostrzegawcze:

• spędzanie przed ekranem czasu przerw
• zmiana nastroju po korzystaniu z internetu – smutek, złość, lęk
• tajemniczość w korzystaniu z urządzeń – szybkie zamykanie aplikacji, ukrywanie ekranu
• otrzymywanie prezentów lub pieniędzy od nieznanych osób.

Działania:

• wskaż rodzicom na potrzebę monitorowania aktywność dziecka w internecie i rozmawiania o zagrożeniach online czy też zainstalowanie oprogramowania ochronnego, np. blokujące nieodpowiednie treści
• zorganizuj zajęcia dotyczące zasad bezpieczeństwa w sieci, takich jak np. nieudostępnianie danych osobowych
• obserwuj zachowania uczniów z telefonem w ręce podczas przerw.

Presja rówieśnicza i bullying

presja rówieśnicza to sytuacja w której dziecko czuje się zmuszane do określonych działań, aby zyskać akceptację grupy. Bullying, czyli nękanie, obejmuje prześladowanie fizyczne, słowne lub emocjonalne.

Znaki ostrzegawcze:

• opuszczanie szkoły i sygnalizowanie niechęci do uczęszczania do niej
• utrata zainteresowania ulubionymi zajęciami lub relacjami
• skarżenie się dziecka na utratę czy zniszczenie jego przedmiotów. 

Działania:

• rozmawiaj z uczniami o relacjach z rówieśnikami
• obserwuj czy występują sygnały mogące wskazywać na nękanie
• w razie potrzeby interweniuj, kontaktując się z pedagogiem szkolnym i/czy rodzicami.

Nadużycia substancji psychoaktywnych 

w wieku szkolnym dzieci mogą rozpocząć eksperymentowanie z substancjami psychoaktywnymi, takimi jak alkohol, papierosy czy narkotyki, szczególnie pod wpływem rówieśników lub w wyniku problemów emocjonalnych.

Znaki ostrzegawcze:

• nietypowe zachowanie – ospałość, nadpobudliwość, zmiana nastroju
• zapach dymu papierosowego, alkoholu lub innych substancji
• zaniedbywanie obowiązków szkolnych, kłamanie
• wyraźne problemy z koncentracją i pamięcią

Działania:

• rozmawiaj otwarcie z uczniami o konsekwencjach używania substancji psychoaktywnych
• poinformuj o dostępnych miejscach pomocy i wyjaśnij, gdzie uczniowie mogą szukać wsparcia, jeśli spotkają się z problemami związanymi z substancjami psychoaktywnymi
• daj uczniom znać, że mogą zwrócić się do Ciebie z pytaniami lub problemami.
• w przypadku podejrzenia problemu szukaj wsparcia u specjalistów, np. terapeuty uzależnień
• w przypadku działań interwencyjnych (np. w sytuacji, gdy uczeń jest pod wpływem alkoholu) jesteś zobowiązany do powiadomienia rodziców o zaistniałej sytuacji, a w toku rozmowy możesz zaproponować rodzicom skierowanie dziecka do objęcia go programem terapeutycznym
• więcej na ten prowadzenia interwencji znajdziesz w kolejnym naszym artykule (śledź zakładkę "wiedza").

Podsumowanie

Rozpoznawanie zagrożeń w życiu ucznia wymaga uwagi, zaangażowania i empatii. Kluczowym elementem jest budowanie bliskiej relacji z dzieckiem i obserwowanie jego zachowań. Wczesna reakcja na niepokojące sygnały może zapobiec poważnym problemom i zapewnić dziecku bezpieczeństwo oraz warunki do zdrowego rozwoju. Pamiętaj, że dziecko potrzebuje Twojego wsparcia – to fundament relacji nauczyciel-uczeń.

Sprawdź ofertę szkoleń dla nauczycieli z tematów takich jak np.: przemoc wobec dziecka w domu i w szkole, budowanie relacji w klasie, profilaktyka uzależnień w szkole, konflikt i mediacje czy interwencja profilaktyczna w szkole - programy zobacz tutaj.

Konsekwencja w przestrzeganiu zasad jest kluczowa w relacji z dzieckiem, czy to w domu, czy w szkole. Daje ona poczucie bezpieczeństwa i uczy odpowiedzialności, a dobrze funkcjonuje się w środowisku, gdzie reguły są jasne i egzekwowane bez wahania, ale z szacunkiem dla drugiego człowieka. Ważne jest, by rodzice i opiekunowie byli spójni w swoich działaniach – gdy zasady przestrzegane są przez obie strony, dziecko łatwiej rozwija umiejętność samodyscypliny i zaufania do dorosłych. Niestety jednak brak konsekwencji to jedna z najczęstszych pułapek, w jakie wpadają rodzice, a czasem też nauczyciele. Czasami tłumaczy się to roztargnieniem, stresem czy po prostu nieuwagą. Jednak bez względu na to, co jest tego przyczyną, brak konsekwencji może przyczynić się do powstawania różnych problemów wychowawczych.  Jakie więc podejście należy przyjąć? Poniżej podajemy kilka wskazówek.

• Klarowność: pomoże dziecku zrozumieć, czego od niego wymagasz, a kiedy zasady są jasne i niezmienne, dziecku łatwiej dostosować zachowanie do określonych norm w konkretnych sytuacjach.
• Wiarygodność i autorytet: konsekwencja w przestrzeganiu ustalonych zasad buduje wiarygodność i autorytet w oczach dziecka – jeśli często zmieniasz zasady, dziecko może stracić zaufanie do Ciebie.
• Wspólne wartości: konsekwencja w stosowaniu zasad pomaga pokazać dziecku Twoje spojrzenie na świat i funkcjonowanie w nim. Kiedy konsekwentnie trzymasz się określonych zasad, uczysz dziecko tego, co jest dla Ciebie ważne, a to tworzy podstawę dla Waszej relacji i wzmacnia więzi.

Pamiętaj! Konsekwencja nie oznacza braku elastyczności – są sytuacje, które wymagają dostosowania zasad do okoliczności. Jednak zmiany powinny być przemyślane, uzasadnione i komunikowane dziecku.

Konsekwencja w przestrzeganiu zasad wobec dziecka - o czym pamiętać?

• jasno je ustalić – razem z dzieckiem omówcie, czego oczekujesz jako rodzic czy opiekun i dlaczego to jest ważne – zrozumienie zasad ułatwia akceptację
• unikać wyjątków – trzymając się reguł nawet w chwilach, gdy może brakować Ci determinacji pokażesz dziecku, że jesteś konsekwentna/y
• dawać przykład – dzieci uczą się poprzez obserwację, warto więc stosować te zasady których wymagamy od innych, również względem siebie
• zachować cierpliwość – reagowanie w sposób spokojny (lecz stanowczy), np. na łamanie zasad lub sprzeciwianie się ustalonym zasadom pokaże dziecku, że jesteś odpowiedzialna/y za swoje emocje
• stosować pozytywne wzmocnienia – nagradzanie za przestrzeganie zasad zwiększa szansę na ich utrwalenie, czyli budowanie nawyku.

Pamiętaj też, że są sytuacje w których słowo „nie” jest pełnym i zakończonym komunikatem.

Podsumowanie

Jeżeli jako nauczyciel czy pedagog chcesz poszerzyć swoje kompetencje w zakresie budowania pozytywnej dyscypliny u dzieci zapraszamy do kontaktu z nami, podczas którego przedstawisz nam swoje potrzeby i wyzwania placówki w której pracujesz, a my pomożemy Ci wybrać działania nakierowane na rozwój Twoich kompetencji w tym zakresie. Tu umówisz kontakt.

Wypalenie zawodowe może dotyczyć każdego, bez względu na wykonywaną pracę, jednak najczęściej staje się „towarzyszem” zawodów związanych z pomaganiem, czyli takich, które wymagają intensywnych kontaktów z ludźmi, np. pracownik socjalny, asystent rodziny, interwent kryzysowy, kurator, urzędnik czy nauczyciel. Niejednokrotnie dostrzegane jest dopiero wtedy, gdy to, co do tej pory „zapalało” do działania, teraz „wypala” i zniechęca do niego.

Wypalenie zawodowe wg WHO

Zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wypalenie zawodowe zostało sklasyfikowane w ICD-11 jako syndrom i jest zespołem objawów powstających w wyniku przeciążenia emocjonalnego oraz fizycznego, które spowodowane jest bezpośrednio przez stres występujący w miejscu pracy. 

Źródła wypalenia zawodowego według profesor psychologii Christiny Maslach

Prof. Maslach w swoich pionierskich badaniach nad wypaleniem zawodowym zidentyfikowała 6 jego źródeł: 

1. przeciążenie pracą
2. brak kontroli nad własną pracą
3. brak wspólnoty
4. brak nagrody i docenienia
5. brak sprawiedliwości
6. konflikt wartości.

Jeśli podejrzewasz u siebie wypalenie, sprawdź, czy ten temat może Cię dotyczyć. 

Symptomy wypalenia zawodowego

Wypalenie zawodowe objawia się poprzez: 

1. wyczerpanie, brak energii (czujesz zmęczenie zaraz po wstaniu z łóżka, weekend nie wystarcza na regenerację, jesteś rozdrażniona/y, czujesz, że pracujesz ponad swoje siły, mimo że nie przybyło Ci obowiązków)
2. zwiększenie dystansu do pracy i depersonalizacja (czujesz cynizm w stosunku do wykonywanej pracy, przedmiotowo traktujesz klientów i/czy współpracowników, popadasz w konflikty ze współpracownikami)
3. zmniejszenie wydajności w wykonywanym zawodzie i w życiu prywatnym (czujesz brak osiągnięć zawodowych i wyczerpanie potencjału, postrzegasz swojej pracy jako bezwartościową, brakuje Ci sił i chęci do realizowania pasji i osobistych celów)

Jeśli rozpoznajesz u siebie objawy z przynajmniej 2 podanych obszarów, nie zwlekaj i zadbaj o siebie. Pomocna może okazać się rozmowa z profesjonalistą specjalizującym się tematyce wypalenia zawodowego (psychologiem, psychoterapeutą, coachem).

Przeciwdziałanie wypaleniu

Wielu z nas może zadawać sobie pytanie jak zapobiegać wypaleniu zawodowemu. Należy zacząć od tego, że jest to możliwe. W początkowych stadiach pomocnym może okazać się dłuższy urlop lub też zmiana zakresu obowiązków. Spędzenie kilku dni z dala od miejsca pracy pozwoli „naładować baterie” i spojrzeć na siebie (jako pracownika) „świeżym okiem”. Aktywność fizyczna również pomaga poprawić samopoczucie. 

Kolejno warto rozważyć nawet niewielką zmianę w zakresie obowiązków, ustalić priorytety, ale także granice i realne cele zawodowe. Bardzo ważne jest także oparcie społeczne: przyjaciele, rodzina, współpracownicy.

Pracodawca również powinien mieć na uwadze dobro pracownika – jeżeli nim jesteś obserwuj osoby zatrudnione pod kątem szukania korzystnych rozwiązań pozwalających utrzymać ich zaangażowanie, dostrzegaj wysiłki i chwal za wyniki! Te pozornie „nieistotne” czynności mogą wnieść ogrom dobra do organizacji.

W praktyce istnieje szereg metod przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu, np. poprzez skuteczne radzenie sobie ze stresem w miejscu pracy czy też asertywność w kontaktach zawodowych. Jeżeli – jako pracodawcy – zależy Ci na tym, aby Twój zespół wiedział jak radzić sobie w sytuacjach mogących doprowadzić do wypalenia w zawodach pomocowych, koniecznie weź wraz z pracownikami udział w proponowanym przez nasz szkoleniu „Stres i wypalenie zawodowe” podczas którego m. in. „rozkładamy na czynniki pierwsze” temat rozpoznanie zjawiska wypalenia zawodowego oraz jego symptomów, zapoznajemy ze skutecznymi technikami niwelującymi stres i przeciwdziałającymi wypaleniu. Sprawdź szczegółowy program.

Pytanie to z pewnością nurtuje niejednego rodzica, ucznia, ale i nauczycieli czy pracowników oświaty.

Odpowiadając krótko: 

zgodnie z aktualnymi przepisami krajowymi szkoły nie mają prawa wydawać zakazu przynoszenia, czy też używania telefonów czy innych urządzeń rejestrujących dźwięk i/lub obraz. Taki zakaz – jeżeli by był – powinien wynikać z ustawy Prawo oświatowe. Obecnie nie ma innych przepisów, które w sposób bezpośredni odnosiłby się do korzystania z tych urządzeń na terenie szkoły, jednak…

placówki mogą dostosować regulacje do własnych potrzeb, np. wprowadzając ograniczenia takie jak wyznaczenie stref używania urządzeń czy korzystanie z nich wyłącznie do celów edukacyjnych za zgodą nauczyciela. Są to decyzje, które wymagają ujęcia w statucie szkoły i akceptacji społeczności szkolnej, w tym uczniów i rodziców. Warto przypomnieć, że właśnie w statucie szkoły określa się obowiązki uczniów uwzględniające zakresy takie jak: zachowanie podczas lekcji, formy usprawiedliwiania nieobecności, przestrzeganie zasad ubioru czy właśnie warunki przynoszenia i korzystania z telefonów komórkowych na terenie szkoły.

Co należy zrobić, aby wprowadzić zakaz używania smartfonów?

• skonsultować decyzję z Radą Rodziców i Samorządem Uczniowskim – zgodnie z przepisami prawa oświatowego każda zmiana w statucie powinna być konsultowana z przedstawicielami rodziców i uczniów, co pozwoli dostosować zasady do potrzeb i oczekiwań społeczności szkolnej
• jasno określić sposób komunikacji – telefony są elementem codziennego życia zatem szkoła powinna wskazać sposób w jaki będzie zapewniona możliwość kontaktu w sytuacjach awaryjnych oraz ewentualne wyjątki od zakazu (np. w szczególnych przypadkach czy podczas zajęć lekcyjnych)
• ująć zakaz w statucie szkoły.

Przykłady argumentów za wprowadzeniem zakazu to m.in. zwiększenie koncentracji uczniów na zajęciach, ograniczenie dostępu do mediów społecznościowych w szkole czy zmniejszenie ryzyka zagrożenia cyberprzemocą.

Reasumując, szkoła może wprowadzić zakaz, ale musi to zrobić zgodnie z procedurami wewnętrznymi oraz w porozumieniu z rodzicami i uczniami.

W kontekście powyższego podjęcie decyzji o zasadach użytkowania smartfonów musi poprzedzić rozmowa nauczycieli, rodziców i uczniów.  Z uwagi na to, że telefonów jest jednym z urządzeń codziennego użytku, pojawia się pytanie: zakazywać czy edukować? Chcąc iść w kierunku edukacji konieczna jest sprawdzona wiedza w temacie stąd zapraszamy placówki do zorganizowania dla uczniów warsztatów takich jak: „Cyberświat”, którego myślą przewodnią jest kształtowanie postawy świadomego uczestnika cyberprzestrzeni (sprawdź program) oraz „By nie nienawidzić w sieci” skierowanego na zapoznanie się z różnymi formami hejtu i strategie radzenia sobie z nim (sprawdź program) lub „Halo! Like! Reels! Tu Fonoholizm!” podczas którego koncentrujemy się na wskazaniu wartości świadomego wykorzystywania urządzeń mobilnych (sprawdź program).

 Dla rodziców natomiast proponujemy organizację podaganki profilaktycznej – np. podczas wywiadówki – „Nie dla cyberprzemocy”, która dostarczy im wskazówek dotyczących tego, jak nauczyć dziecko racjonalnego korzystania z zasobów sieci.

Analogiczne zajęcia adresujemy również do nauczycieli dobierając treści indywidualnie do potrzeb każdej placówki. Zapraszamy do kontaktu podczas którego przedstawimy szczegóły (przejdź do kontaktu).

Profilaktyka szkolna to budowanie przyszłości dzieci i młodzieży. Każdy dzień w szkole to nie tylko nauka matematyki, biologii czy języków obcych, ale również kształtowanie charakteru i wartości, które pomogą młodym ludziom odnaleźć się w świecie. Współczesne wyzwania, takie jak cyberprzemoc, uzależnienia czy presja rówieśnicza, sprawiają, że potrzeba profilaktyki społecznej w szkole jest większa niż kiedykolwiek wcześniej.

Dlaczego profilaktyka społeczna jest tak ważna? 

Bo to szereg działań, które mają na celu zapobieganie problemom, zanim one pojawią się. Przykładowo, zamiast czekać, aż wystąpi problem z uzależnieniami, profilaktyka koncentruje się na edukacji i budowaniu świadomości. W ten sposób dzieci uczą się, jak radzić sobie z emocjami, rozpoznawać zagrożenia i podejmować asertywne decyzje. Nauczyciele, pedagodzy i inni pracownicy szkoły oraz środowiska lokalnego pełnią w tym procesie kluczową rolę, jednak niezmiernie istotna jest współpraca szkoły z innymi instytucjami, jak np. policją czy ośrodkami kultury i sportu – wszyscy mogą odegrać istotną rolę w promowaniu pozytywnych wzorców zachowań. Wspólne inicjatywy integrują społeczność i pokazują, że razem można więcej! Poniżej podajemy przykłady sześciu działań na rzecz profilaktyki w środowisku lokalnym:

• warsztaty, pogadanki z uczniami w szkołach
• szkolenia dla rodziców, np. podczas wywiadówek
• szkolenia dla nauczycieli w ramach rozwoju zawodowego
• spotkania edukacyjne prowadzone przez policję w szkołach 
• kampanie informacyjne dotyczące przemocy czy uzależnień
• diagnozy i konsultacje indywidualne prowadzone w poradniach
• działania realizowane przez organizacje pozarządowe.

Współpraca międzyinstytucjonalna stanowi coraz większą wartość w rozwiązywaniu problemów społecznych, stąd skuteczną profilaktykę warto opierać właśnie na niej. Proponujemy Państwu szkolenie koncentrujące się na tym temacie – oprócz wiedzy merytorycznej jest to również okazją do zacieśnienia współpracy między lokalnymi służbami, które działają na rzecz mieszkańców gminy. Szczegółowy program szkolenia "Budowanie współpracy międzyinstytucjonalnej na terenie gminy" zobaczysz tutaj.

Rozwijanie relacji rodzinnych poprzez wspólne spędzanie czasu, regularne rozmowy z dziećmi, czy słuchanie tego, czym dziecko dzieli się, a także okazywanie mu zrozumienia to podstawa do budowania zdrowych, wspierających relacji z nim, a to jest podstawą rodzicielstwa.

Więzi oparte na miłości, zaufaniu i szacunku mają wpływ na całożyciowy rozwój dziecka. Niestety nie zawsze jest to łatwe zadanie, zwłaszcza w obecnym, pędzącym i pełnym rozpraszaczy świecie. W tym wpisie przedstawione zostały zasady i wskazówki, które mogą pomóc rodzicom – budować wartościowe relacje z dzieckiem.  Warto, abyś jako nauczyciel, wychowawca czy pedagog szkolny, edukował rodziców Twoich uczniów właśnie w tym zakresie.

Budowanie więzi z dzieckiem - to ma znaczenie

Z pewnością większość rodziców jest świadomych tego, że przeznaczanie dziecku intencjonalnego czasu jest istotne i kluczowe dla jego rozwoju. Jeden z najważniejszych sposobów budowania relacji to obdarzanie uwagą i zainteresowaniem. Regularny, wspólny czas pozwoli stworzyć przestrzeń, w której dziecko poczuje się przede wszystkim zauważone. Ważne, by te chwile nie były zajęte innymi obowiązkami. Szczery wyraz zainteresowania sprawami dziecka to słuchanie go i zadawanie pytań dotyczących jego spraw, zarówno w tych radosnych, jak i trudniejszych momentach. Każda rozmowa to szansa do pogłębienia więzi między Tobą, jako rodzicem (ale także jako nauczycielem) i dzieckiem, jak również okazanie mu wsparcia. Wzajemny czas warto również wypełnić aktywnościami takimi jak: czytanie książek, uprawianie sportu czy gra w planszówki itp.

Czas jako największy dar, którym rodzic może obdarzyć dziecko

W budowaniu wspierających relacji z dziećmi ważny jest szereg innych aspektów, takich jak np. pochwały za osiągnięcia i docenianie wysiłku, kibicowanie w dążeniu do celów i rozwijaniu zainteresowań, wspólne pasje czy bycie konsekwentnym w przestrzeganiu ustalonych w domu zasad.

Tworzenie podłoża do zdrowych relacji z dzieckiem wymaga ogromnego zaangażowania rodzica i jest procesem złożonym. Jako nauczyciel czy pedagog, pewnie nie raz słyszałeś/aś różnorodne pytania na ten temat właśnie ze strony rodziców. Chcesz wesprzeć ich w codziennych wyzwaniach wychowawczych, zapewniając im warunki do rozwoju kompetencji w zakresie sztuki porozumiewania się z dzieckiem – zapraszamy Cię do na zorganizowania np. podczas wywiadówki, warsztatu o komunikacji rodzica z dzieckiem „Dogadajmy się” – sprawdź szczegóły.

Rozwiązywanie konfliktów między uczniami to umiejętność, która może pomóc im lepiej zrozumieć innych, rozwijać empatię czy budować zdrowe relacje. Niestety jednak często oni sami nie potrafią poradzić sobie z sytuacjami konfliktowymi. Nauczyciele i wychowawcy mogą, a wręcz powinni wspierać ich w tym.

Co możesz zrobić jako nauczyciel, gdy już wiesz o konflikcie? Poniżej zobaczysz 5 przydatnych wskazówek.

Stwórz bezpieczną przestrzeń do rozmowy

to podstawa do tego, aby konflikt miał szansę na rozwiązanie go między stronami – z dala od szumu szkolnego i świadków.

Pomóż zrozumieć stornom przyczyny konfliktu

Może to być niedopowiedzenie, nieporozumienie lub różnica w poglądach czy oczekiwaniach – rozpoznanie tego pomoże uczniom zidentyfikować problem.

Pomóż w wyrażaniu się bez obwiniania

Konflikty eskalują, gdy rozmówcy używają wzajemnych oskarżeń. Pomocne będą tu pytania: co się wydarzyło, jaka jest przyczyna konfliktu, co jest powodem nieporozumienia? Wskaż, by strony mówiły o faktach i swoich odczuciach. Pomóż uczniom rozpoznać emocje, jakie towarzyszyły konfliktowi i wyjaśnij, jak te emocje mogły wpłynąć na ich reakcje.

Wypracujcie wspólne rozwiązanie

Stanowczo zapytaj o możliwe rozwiązania – w zależności od tego, czego dotyczy konflikt. Skierowanie na strony skonfliktowane generowania sposobów na rozwiązanie go, może wzbudzić w nich poczucie odpowiedzialności za konsekwencje konfliktu. Pomocne będzie pytanie: co możecie zrobić, aby zażegnać ten konflikt?

Podsumujcie rozmowę

Po zakończeniu rozmowy należy wypunktować kluczowe ustalenia rozmowy i upewnić się, że obie strony czują się zrozumiane i respektują zaproponowane/ustalone przez siebie rozwiązania. To stworzy szansę na to, że uczniowie będą mieli poczucie zakończenia konfliktu. Należy też podkreślić, że umiejętność rozwiązywania konfliktów jest przydatna na co dzień, a błędy i trudne sytuacje są naturalną częścią życia i mogą prowadzić do pozytywnego rozwoju, jednak ważne, by były wyjaśnione z szacunkiem do drugiej strony.

Już po rozwiązaniu konfliktu dobrze jest wspólnie ustalić zasady, które pomogą uniknąć podobnych sytuacji w przyszłości. Może to być zasada dotycząca komunikacji, asertywnego wyrażania własnego zdania lub innych aspektów, które mogłyby być przyczyną konfliktu. W celu profilaktyki konfliktów warto również stworzyć klasowe zasady dotyczące rozwiązywania konfliktów. Mogą to być reguły, takie jak: słuchamy się wzajemnie, wyrażamy swoje opinie bez krzyków czy krytyki innych, nie przerywamy, kiedy ktoś mówi itp.. Jasne zasady sprawiają, że uczniowie mają konkretne wskazówki, jak się zachowywać.

Zastosowanie powyższych strategii może pomóc uczniom w lepszym radzeniu sobie z rozwiązaniem konfliktu. Nauczyciel może pełnić funkcję mediatora zachęcając uczniów do rozmowy i pomóc im znaleźć rozwiązanie. W naszej ofercie znajdziecie Państwo propozycję szkolenia z zakresu mediacji dla nauczycieli jako sposobu rozwiązywania konfliktów. Szkolenie to ma charakter wykładowo-warsztatowy i skoncentrowane jest wokół tematu zagadnień diagnozowania konfliktów i praktycznego prowadzenia mediacji. Program dostępny tutaj.

Wzmacnianie pewności siebie u dzieci i młodzieży jest kluczowe dla ich rozwoju w społeczeństwie. Budowanie jej od najmłodszych lat pozwala im stawiać czoła zadaniom, lepiej radzić sobie ze stresem i budować zdrowe relacje. Sposobem na wspieranie tego obszaru jest np.  docenianie wysiłków młodych ludzi.

Chwalenie za wysiłek, nie tylko za osiągnięcia – wydaje się proste, a w rzeczywistość, w codziennym pędzie i koncentracji na efektach, bywa to wyzwaniem. Zamiast skupiać się wyłącznie na wynikach, podkreśl zaangażowanie i postępy dziecka; takie podejście buduje zdrowe podejście do pracy i uczy, że wartość jest również w drodze do celu, a nie tylko w samym jego osiągnięciu. Poniżej znajdziesz przykłady konkretnych zwrotów, które w komunikacji z dzieckiem skupiają się na ich staraniach, zaangażowaniu i wytrwałości.

Pochwały związane z nauką i pracą

Przykłady:

- „widać, że przeznaczyłeś/aś dużo czasu na to zadanie, doceniam Twoje zaangażowanie”

- „szukałeś/aś nowych sposobów, żeby rozwiązać ten problem, a to pokazuje Twoją wytrwałość i właśnie dzięki temu jesteś bliżej rozwiązania”

- „robisz bardzo dokładne notatki, widać, że starannie je przygotowałeś/aś”

Pochwały za wysiłek w pracach artystycznych

Przykłady:

- „widać, że na Twoim rysunku każdy szczegół jest przemyślany, a cała praca wygląda bardzo efektownie”

- „podoba mi się, że eksperymentowałeś/aś z różnymi kolorami i próbowałeś/aś czegoś nowego”

Pochwały związane z przezwyciężaniem trudności

Przykłady:

- „widziałam/em, że pracowałeś/aś z dużym zaangażowaniem, jestem z Ciebie bardzo dumny/a – ważne, że nie poddałeś/aś się mimo trudności”

- „to zadanie wymagało dużo cierpliwości, ale dałeś radę, bo konsekwentnie je realizowałeś/aś, brawo!”

Pochwały za naukę nowych umiejętności

Przykłady:

- „super, że spróbowałeś/aś tej nowej techniki; nawet jeśli nie wszystko wyjdzie idealnie za pierwszym razem, ważne jest Twoje podejście i chęć do nauki”.

Podsumowanie

Chwalenie za wysiłek i podejmowane działania pozwala dziecku zobaczyć, że jego starania są doceniane niezależnie od wyników, a to sprzyja budowaniu pewności siebie i poczucia własnej wartości.

Jako nauczycielowi, bez wątpienia zależy Ci na wspieraniu wspomnianych obszarów u dzieci, stąd zapraszamy Cię do zorganizowania dla uczniów zajęć właśnie z tego zakresu. Zapraszamy dzieci i młodzież na warsztaty profilaktyczne podczas których podejmowane będą tematy skoncentrowane na pogłębieniu przez najmłodszych wiedzy o sobie: ich zasobach, osiągnięciach czy cechach itp. Zapoznaj się ze szczegółowym programem warsztatu na temat pewność siebie u dzieci i młodzieży - dostępny tutaj.

Asertywność rozumiana jest jako umiejętność wyrażania swoich myśli, uczuć i potrzeb w sposób stanowczy, z szacunkiem dla siebie i jednocześnie innych. Jest to kluczowa kompetencja, która wpływa na relacje czy poczucie własnej wartości. A co pomaga w byciu asertywnym? Poniżej kilka wskazówek i ich krótkie rozwinięcie. 

Poznaj siebie, własne potrzeby, wartości i cele, czyli po pierwsze samoświadomość

To fundament asertywności, który pomaga zrozumieć, co jest dla nas ważne. Budowanie pozytywnego obrazu siebie, czyli docenianie własnych osiągnięć i akceptacja obszarów do rozwoju jest podstawą adekwatnej samooceny, a ta z kolei pomaga czuć się pewniej w codziennych sytuacjach międzyludzkich.

Komunikuj się w sposób klarowny, czyli mów z pozycji „ja” zamiast oceniania czy oskarżania innych

Używając zwrotów typu: „bo Ty zawsze mnie ignorujesz” wchodzisz w rolę agresora, a nie osoby asertywnej. Skoncentruj się na sobie i wyraź swoje uczucia czy emocje (np. „czuję się pomijany, gdy nie pytasz mnie o zdanie w sprawie, która mnie dotyczy”). Ćwiczenie aktywnego słuchania pomaga budować pozytywne relacje i zwiększa komfort wyrażania własnych myśli, natomiast prowadzenie rozmów z zachowaniem równowagi między własnymi potrzebami a potrzebami innych może zapobiegać sytuacjom manipulacyjnym.

Ustal i jasno wyrażaj swoje granice, by otoczenie wiedziało, co jest dla Ciebie akceptowalne, a co nie

Wyznaczenie granic to jedno, a drugie to wyrażenie ich w kontakcie z innymi i konsekwencja w trzymaniu się ich, abyśmy byli traktowani „na serio”. Oczywiście zdarza się, że zmieniamy zdanie i wówczas elastyczność jest ok, ważne jednak, by druga strona wiedziała, gdzie znajduje się nasza granica. Tu istotne jest też unikanie nadmiernych wyjaśnień i przepraszania, gdyż asertywność polega na wyrażaniu swojej opinii bez potrzeby usprawiedliwiania się czy tłumaczenia. Pomocna jest też umiejętność odmawiania, czyli mówienia „nie” bez poczucia winy i stanowczo, ale uprzejmie.  

Reaguj racjonalnie i spokojnie

Impulsywne działanie niekiedy prowadzi na manowce asertywności, czyli wyzwala agresywne, uległe czy manipulacyjne zachowania. Zamiast natychmiastowej reakcji w konkretnej sytuacji możesz chociażby powiedzieć, że czujesz się zaskoczony/a, po czym zrobić krótką przerwę (bądź zakomunikować, że wrócisz do danej osoby z odpowiedzią, jeśli konkretna sytuacja na to pozwala), co da Ci przestrzeń do zapanowania nad emocjami i rzeczowe wyrażenie swoich myśli.

Ćwiczenia asertywności w życiu codziennym należy zacząć od metody małych kroków, np. wyrażenia opinii w grupie przyjaciół lub proszenia o coś na czym nam zależy, a to stopniowo pomoże budować pewność siebie w relacjach społecznych. Każde takie działanie to krok naprzód – warto je docenić i traktować jako osiągnięcie.

Praktyka pokazuje, że asertywność jest kompetencją, której brakuje zarówno w domu, szkole, pracy czy sytuacjach społecznych. Oczywiście trening czyni mistrza, warto zatem nabrać wprawy w komunikacji asertywnej. Przećwiczenie różnych asertywnych wypowiedzi np. przed lustrem czy w symulowanych, bezpiecznych warunkach (np. podczas warsztatów profilaktycznych) pozwoli poczuć się pewniej w realnych sytuacjach. Zapraszamy do skorzystania z naszych propozycji zajęć z asertywności, które prowadzimy zarówno dla dzieci i młodzieży, jak również rodziców i nauczycieli. Przykładowy program warsztatów o asertywności zobaczysz tutaj.

Dbanie o zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży wymaga podejścia holistycznego, które uwzględnia ich potrzeby emocjonalne, społeczne i fizyczne. Poniżej wymienione zostało kilka kluczowych wskazówek, jak można to zrobić. Artykuł przybliży Ci tematy takie jak:

Rozwijanie relacji rodzinnych i edukacja emocjonalna - o co zadbać?

• Regularne rozmowy z dziećmi, wspólne spędzanie czasu czy słuchanie tego, czym dziecko dzieli się z dorosłymi, a także okazywanie mu zrozumienia
• Uczenie dziecka umiejętności rozpoznawania i nazywania emocji (chociażby poprzez proste pytanie: "jak się czujesz?", "co czujesz w tej sytuacji?"), bo to pomaga dzieciom lepiej rozumieć siebie, jak również radzić sobie z trudnymi chwilami. Ogromna jest tu rola rodziców i opiekunów, aby kształtowali w dziecku akceptację tego, że mogą pojawiać się w nim różne emocje
• Budowanie w dziecku poczucia własnej wartości poprzez wzmacnianie adekwatnej samooceny, docenianie wysiłku i postępów, a nie tylko wyłącznie wyników (bardzo przydatne jest mówienie tego, co dziecko robi dobrze i że zauważamy jego pracę i zaangażowanie).

Promowanie aktywności fizycznej i zrównoważonego tryb życia - co tu jest ważne?

• Regularny ruch poprawia nastrój, redukuje stres, jak również pomaga zadbać o ogólne dobre samopoczucie. Aktywności na świeżym powietrzu, takie jak spacery, jazda na rowerze czy sporty drużynowe korzystnie wpływają nie tylko na ciało, ale też na psychikę, pomagają zdrowo odpoczywać. Chcesz aktywnie spędzić czas z dzieckiem? Skorzystaj z którejś z powyższych możliwości.
• Regularne pory posiłków, odpowiednia ilość snu (min. 8-10 godzin) to podstawa zdrowia psychicznego każdego młodego człowieka. Długotrwałe zaburzenia w tych obszarach mogą skutkować np. trudnościami z koncentracją czy ogólnym spadkiem energii.
• Nikogo już nie zaskoczy fakt, że nadmierne korzystanie z mediów społecznościowych i technologii może zwiększać poziom stresu czy negatywnie wpływać na samoocenę zatem kontrolowanie czasu spędzanego przed ekranem jest kluczowe dla kondycji psychicznej nie tylko młodego człowieka. Wskaż czas, który dziecko może przeznaczyć na korzystanie z telefonu i egzekwuj przestrzeganie go.

Informowanie o możliwości uzyskania wsparcia psychologicznego w szkole.

• Są sytuacje w którym potrzeba kontakt z psychologiem czy pedagogiem szkolnym, by móc otrzymać wsparcie w radzeniu sobie z codziennymi wyzwaniami. Jako nauczyciel czy wychowawca z pewnością szybko wychwycisz takie sytuacje. Warto też, by szkoły oferowały spotkania warsztatowe czy pogadanki, podczas których uczniowie będą uczyć się kształtowania zdrowych relacji interpersonalnych czy asertywności, bo to wszystko pomoże im w oswajaniu się z różnorodnością życia.

W naszej ofercie znaleźć można warsztaty profilaktyczne dla dzieci skoncentrowane np. wokół tematu emocji czy rozwiązywania konfliktów, jak również szkolenia dla rodziców czy nauczycieli dotyczące np. komunikacji z dzieckiem. Zagadnienia te są niezwykle ważne we wspieraniu rozwoju dorastającego człowieka, a same zajęcia zostały zaplanowane w taki sposób, aby uczestnicy ćwiczyli konkretne umiejętności przydatne w życiu - jako dziecko, rodzic czy nauczyciel. Szczegółowe programy możesz sprawdzić tutaj.