Asertywność rozumiana jest jako umiejętność wyrażania swoich myśli, uczuć i potrzeb w sposób stanowczy, z szacunkiem dla siebie i jednocześnie innych. Jest to kluczowa kompetencja, która wpływa na relacje czy poczucie własnej wartości. A co pomaga w byciu asertywnym? Poniżej kilka wskazówek i ich krótkie rozwinięcie.
To fundament asertywności, który pomaga zrozumieć, co jest dla nas ważne. Budowanie pozytywnego obrazu siebie, czyli docenianie własnych osiągnięć i akceptacja obszarów do rozwoju jest podstawą adekwatnej samooceny, a ta z kolei pomaga czuć się pewniej w codziennych sytuacjach międzyludzkich.
Używając zwrotów typu: „bo Ty zawsze mnie ignorujesz” wchodzisz w rolę agresora, a nie osoby asertywnej. Skoncentruj się na sobie i wyraź swoje uczucia czy emocje (np. „czuję się pomijany, gdy nie pytasz mnie o zdanie w sprawie, która mnie dotyczy”). Ćwiczenie aktywnego słuchania pomaga budować pozytywne relacje i zwiększa komfort wyrażania własnych myśli, natomiast prowadzenie rozmów z zachowaniem równowagi między własnymi potrzebami a potrzebami innych może zapobiegać sytuacjom manipulacyjnym.
Wyznaczenie granic to jedno, a drugie to wyrażenie ich w kontakcie z innymi i konsekwencja w trzymaniu się ich, abyśmy byli traktowani „na serio”. Oczywiście zdarza się, że zmieniamy zdanie i wówczas elastyczność jest ok, ważne jednak, by druga strona wiedziała, gdzie znajduje się nasza granica. Tu istotne jest też unikanie nadmiernych wyjaśnień i przepraszania, gdyż asertywność polega na wyrażaniu swojej opinii bez potrzeby usprawiedliwiania się czy tłumaczenia. Pomocna jest też umiejętność odmawiania, czyli mówienia „nie” bez poczucia winy i stanowczo, ale uprzejmie.
Impulsywne działanie niekiedy prowadzi na manowce asertywności, czyli wyzwala agresywne, uległe czy manipulacyjne zachowania. Zamiast natychmiastowej reakcji w konkretnej sytuacji możesz chociażby powiedzieć, że czujesz się zaskoczony/a, po czym zrobić krótką przerwę (bądź zakomunikować, że wrócisz do danej osoby z odpowiedzią, jeśli konkretna sytuacja na to pozwala), co da Ci przestrzeń do zapanowania nad emocjami i rzeczowe wyrażenie swoich myśli.
Ćwiczenia asertywności w życiu codziennym należy zacząć od metody małych kroków, np. wyrażenia opinii w grupie przyjaciół lub proszenia o coś na czym nam zależy, a to stopniowo pomoże budować pewność siebie w relacjach społecznych. Każde takie działanie to krok naprzód – warto je docenić i traktować jako osiągnięcie.
Praktyka pokazuje, że asertywność jest kompetencją, której brakuje zarówno w domu, szkole, pracy czy sytuacjach społecznych. Oczywiście trening czyni mistrza, warto zatem nabrać wprawy w komunikacji asertywnej. Przećwiczenie różnych asertywnych wypowiedzi np. przed lustrem czy w symulowanych, bezpiecznych warunkach (np. podczas warsztatów profilaktycznych) pozwoli poczuć się pewniej w realnych sytuacjach. Zapraszamy do skorzystania z naszych propozycji zajęć z asertywności, które prowadzimy zarówno dla dzieci i młodzieży, jak również rodziców i nauczycieli. Przykładowy program warsztatów o asertywności zobaczysz tutaj.
