Budowanie relacji w klasie – 5 wskazówek dla nauczycieli jak wspierać w tym dzieci i młodzież

Szkoła to nie tylko miejsce zdobywania wiedzy, ale także przestrzeń w której uczniowie nabywają kompetencje współpracy czy funkcjonowania w grupie. Nauczyciele i pedagodzy odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu atmosfery klasy, dlatego warto wspierać proces integracji między uczniami. W tym artykule przedstawione zostały metody, które pomogą stworzyć przyjazne środowisko klasowe.

Bezpieczna, sprzyjająca budowaniu relacji atmosfera w klasie warunkuje wiele aspektów życia uczniów, takich jak np.:
- motywacja do nauki i działania – otwarta komunikacja sprzyja nowym wyzwaniom
- mniej napięć i konfliktów – współpraca pomaga unikać nieporozumień
- rozwój kompetencji społecznych – umiejętność pracy w grupie czy asertywna komunikacja pomagają w codziennych kontaktach w klasie. 

Nauczycielu, wspierając dzieci i młodzież szkolną w budowaniu relacji klasowych pamiętaj o:

1. Tworzeniu atmosfery otwartości i akceptacji:

Pomocne będą:

• zasady oparte na szacunku i empatii („regulamin” klasowy)
• regularne rozmowy o emocjach i potrzebach uczniów
• aktywne słuchanie i reagowanie na problemy uczniów (tu współpraca wychowawcy i pedagoga jest bardzo wskazana).

2. Wykorzystaniu gier i zabaw integracyjnych

Ćwiczenia zespołowe, w tym również praca w parach pomagają uczniom poznać się i niekiedy też przełamać bariery. Przykłady do zastosowania podczas lekcji wychowawczych czy w czasie wycieczek szkolnych:

• Ćwiczenie „O kim mowa?” – uczniowie zapisują na kartkach ciekawostki o sobie, jedna osoba zbiera wszystkie kartki i odczytuje ich treść na głos, a zadaniem pozostałych jest odgadnięcie, kto jest autorem poszczególnych kartek.
• Ćwiczenie „Krąg wsparcia” – uczniowie siadają w kręgu i mówią coś pozytywnego o osobie siedzącej po ich prawej stronie.
• Gry zespołowe zawierające elementy tworzenia wspólnej strategii, rozwiązywania hipotetycznego problemu czy odpowiedzialności za poszczególne zadania w grupie.

3. Wspieraniu współpracy i „zdrowej” rywalizacji

W klasie warto promować współdziałanie zamiast konkurencji. Pokaż uczniom, że lepsze efekty daje porównywanie się z samym sobą z wczoraj, a nie z innymi i w wielu przypadkach zdecydowanie bardziej sprawdza się współdziałanie niż praca indywidualna. Należy tu jednak koniecznie przypomnieć, że w każdym działaniu grupowym, zarówno każdy osobno, jak i wspólnie jest odpowiedzialny za ostateczny wyniki pracy. 

Działania jakie ze strony nauczyciela są tu zalecane to:

• inicjowanie projektów grupowych – uczniowie uczą się wspólnego planowania, podejmowania decyzji i realizowania zadań
• metoda „uczeń nauczycielem” – uczniowie w parach lub małych grupach wyjaśniają sobie konkretne zagadnienia
• system wzajemnej pomocy – „koleżeńskie korepetycje”.

4. Pomaganiu w rozwiązywaniu konfliktów w sposób konstruktywny

Nieporozumienia są nieuniknione, zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i osób dorosłych, jednak już młodego człowieka należy uczyć świadomego ich rozwiązywania. Przydatne mogą być techniki takie jak:

• model „ja” w komunikacji, czyli komunikacja asertywna, np. „czuję się niekomfortowo, gdy…” zamiast „jesteś złośliwy!”
• mediacja rówieśnicza – uczniowie mogą sami szukać rozwiązania konfliktu pod nadzorem nauczyciela/mediatora
• warsztaty komunikacyjne, uczące wyrażania emocji i słuchania innych.

5. Organizowaniu wydarzeń integracyjnych

Wspólne wyjścia i aktywności poza szkołą wzmacniają więzi w klasie, a poza murami szkoły uczniowie często czują się „bardziej sobą” i dają się wzajemnie poznać z innej strony, niż tylko z tej pokazywanej na co dzień. Warto również zapraszać uczniów do współorganizowania, np.

• wycieczek edukacyjnych
• dni tematycznych (np. dzień kultury polskiej, dzień poezji śpiewanej itp.)
• akcje społeczne, które budują poczucie wspólnoty (np. projekty charytatywne).

Podsumowanie

Budowanie relacji w klasie oraz integracja grupy uczniów to proces, który wymaga zaangażowania ze strony nauczycieli, wychowawców, pedagoga i dyrekcji szkoły. Niezbędna jest tu otwartości na potrzeby uczniów. Klasa w której panuje pozytywna, bezpieczna atmosfera staje się miejscem, w którym uczniowie nie tylko uczą się, ale także rozwijają swoje umiejętności społeczne. Nauczyciel, który świadomie wspiera te procesy może znacząco wpłynąć na rozwój swoich podopiecznych i stworzyć przestrzeń w której każdy uczeń czuje, że jest częścią większej całości.

Jeżeli jako nauczyciel czy pedagog chcesz poszerzyć swoje kompetencje w zakresie budowania relacji w klasie zapraszamy do kontaktu z nami, podczas którego przedstawisz nam swoje potrzeby i wyzwania placówki w której pracujesz, a my pomożemy Ci wybrać działania nakierowane na rozwój Twoich kompetencji w tym zakresie. Tu sprawdzisz przykładowe szkolenia czy warsztaty adresowane do szkół.